In lưới, in lụa là gì? Đặc điểm, quy trình, ứng dụng của kỹ thuật in lụa, in lưới

In lụa còn được gọi là in lưới, đây là một phương pháp in ấn truyền thống do giới thợ đặt ra xuất phát từ khi bản lưới của khuôn được làm bằng tơ lụa, sau này bản lưới lụa có thể được thay thế bởi các vật liệu khác như vải bông, vải sợi hóa học, vải cotton...

In lưới, in lụa là kỹ thuật in ấn đơn giản, cho ra những sản phẩm có màu sắc đẹp, tính thẩm mỹ cao, do đó được ứng dụng phổ biến để in túi vải, in tranh, in áo…

Nguyên lý của in lụa gần giống với nguyên lý in mực dầu trên giấy nến. Người ta sẽ sử dụng khuôn tơ tằm hoặc khuôn lưới kim loại sau đó quét mực lên trên, chỉ chỉ một phần mực in được thấm qua lưới in để đi xuống tạo hình trên bề mặt vật liệu cần in, một số mắt lưới khác đã được bịt kín bởi hóa chất chuyên dụng. 

In lụa in được trên nhiều chất liệu khác nhau như giấy, carton, vải, gỗ, mica, nhựa, gốm, sứ, thủy tinh,...

Sau đây là những ưu nhược điểm của kỹ thuật in lụa 

In lụa là phương pháp in ấn lâu đời và đến nay vẫn được áp dụng phổ biến trong ngành in bởi có nhiều ưu điểm như:

• Chi phí in ấn thấp hơn so với các phương pháp in khác vì không cần đầu tư quá nhiều máy móc hiện đại để phục vụ quá trình in ấn.
• Chất lượng thành phẩm in đẹp có độ bóng cao
• Có thể in được trên nhiều chất liệu như: giấy, vải, gỗ, mica, nhựa, gốm, sứ, thủy tinh,...
• Bền màu theo thời gian, ít bị phai màu trong quá trình sử dụng.

Bên cạnh những ưu điểm thì in lưới, in kéo lụa còn có một số nhược điểm như:

• Mỗi màu in, hình in sẽ sử dụng một khuôn khác nhau do đó có thể tốn nhiều thời gian, đặc biệt là khi in số lượng ít có thể tốn nhiều chi phí nếu in nhiều màu.
• Nếu sử dụng mực in không tốt dễ bị đứt gãy hình in trong quá trình thực hiện hoặc sau khi in.
• Mực bám chặt lên vật liệu khó giặt tẩy, vì vậy khi in cần phải cẩn thận để tránh mực bị lem ra ngoài.
• Mỗi lần in cần phải có bảng phim in lụa nên cần có file vector, file thiết kế. Còn những file ảnh sẽ không dùng được, do đó thợ phải thiết kế sang 2 loại file trên, nên tốn khá nhiều thời gian. 
• In lụa không in được các hình ảnh có độ chuyển màu gradient, do đó hầu hết các ấn phẩm của in lụa đều là màu đơn sắc.
• In lụa mất nhiều thời gian do đó không thể in nhanh lấy liền như in kỹ thuật số. Và chỉ phù hợp với những đơn hàng số lượng ít, vừa phải.

In lụa sẽ được chia thành nhiều loại khác nhau dựa vào cách thức khuôn in, hình dáng của khuôn in, phương pháp in.

Dựa vào cách thức khuôn in, in lụa sẽ được chia thành 3 loại:

• In lụa thủ công: kỹ thuật này sẽ thực hiện 100% thủ công từ gạt mực cho đến sấy khô. Phương pháp này chỉ phù hợp in những đơn hàng nhỏ lẻ.
• In lụa bán tự động: vẫn phải thực hiện thủ công những căn chỉnh sẽ sử dụng thêm một số thao tác in do máy thực hiện. Cách này giúp tăng hiệu suất làm việc và giảm bớt thời gian.
• In lụa tự động là sử dụng máy móc hoàn toàn từ căn chỉnh, gạt mực đến sấy khô. Cách này giúp tăng số lượng in ấn trong thời gian ngắn.

Dựa vào hình dáng của khuôn in người ta phân chia kỹ thuật in lụa như sau:

• Khuôn in lưới phẳng là dạng tấm, thường được dùng để in lên các vật liệu phẳng như: vải, cao su, giấy,...
• In lụa dùng khuôn in lưới tròn được dùng để in lên các vật liệu có đường cong như chén bát, ly, gốm sứ,...

Dựa vào phương pháp in thì in lụa sẽ được chia thành 3 loại như sau:

• In lụa trực tiếp: đây là cách in trực tiếp lên vật liệu cần in, thường áp dụng cho các vật liệu in có màu vàng hoặc trắng. Vì những thành phẩm này sẽ không bị tác động bởi màu nền nên chất lượng in sắc nét hơn. 
• In lụa phá gắn: đây là kỹ thuật in áp dụng cho những mặt hàng có màu nền, nếu in trực tiếp sẽ bị nhòe màu. Vì vật người ta sẽ dùng kỹ thuật in lụa phá gắn để in được màu mong muốn lên thành phẩm mà không bị nhòe hay lem màu. 
• In lụa dự phòng: cách này sẽ được sử dụng trong trường hợp những vật liệu in có màu nền nhưng không thể sử dụng được hình thức in phá gắn.

Trước khi in lụa cần phải chuẩn bị đầy đủ các yếu tố và dụng cụ gồm: vật liệu in, khuôn in, lưới in, mực in, thanh gạt, bàn in. Và thực hiện in lụa theo 5 bước như sau:

Trước tiên, thợ sẽ chuẩn bị khung in, khung này thường được làm bằng gỗ và có hình chữ nhật. Tiếp đến thợ sẽ pha keo PVA , keo cần độ sệt nhất định để đạt hiệu quả cao khi phủ lên bề mặt lưới in.

Sau khi pha keo, người ta sẽ sử dụng keo này để tráng lên bề mặt của lưới in, sau đó đem sấy khô. Tiếp theo, để chụp phim lên lưới in, người ta sẽ đặt bảng phim lên lớp keo của khuôn và tiến hành chụp dưới ánh nắng mặt trời hoặc dưới ánh đèn trắng.

Sau khi chụp phim khoảng 2-3 phút, thợ in sẽ lấy khuôn in ra và xịt nước lên để rửa sạch bớt lớp keo trên những vị trí đã chụp phim. Việc này giúp cho mực in dễ dàng thấm qua lưới in và in được lên bề mặt. Để tạo ra các màu khác nhau, người ta sử dụng các bảng phim khác nhau cho từng màu và thực hiện nhiều lượt in.

Bước này chỉ áp dụng cho những hình ảnh in pha màu. Thợ in sẽ sử dụng các màu in cơ bản và pha trộn chúng với nhau để tạo ra màu mực đúng với hình ảnh cần in.

Để tiến hành in, trước tiên người ta sẽ cố định vật liệu trên bàn in bằng lớp keo đặc biệt. Sau đó, khuôn in được đặt vào vị trí, cho mực in lên và kéo thanh gạt để mực in thấm qua lưới. Quá trình này cần được lặp lại ít nhất hai lần để đảm bảo mực in bám đều lên bề mặt.

Sau khi hoàn thành quá trình in, thợ in sẽ tiến hành sấy hoặc phơi thành phẩm in để đảm bảo hình ảnh đã in khô và bám chặt trên bề mặt vật liệu. Thời gian phơi hoặc sấy sản phẩm từ 12 - 48 tiếng, sau đó mới chuyển sang công đoạn tiếp theo.

In lụa là một phương pháp in ấn truyền thống đã được sử dụng trong rất nhiều lĩnh vực. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của in lụa:

• In áo thun, áo đồng phục, túi nilon, vali nhựa, giỏ xách, cặp da, áo mưa,..
• In thiệp cưới, phong bì, biểu mẫu, poster,...
• In trên gốm, đĩa, chén, bát, chai nhựa, thủy tinh,....
• In lên các sản phẩm da thời trang như thắt lưng, cặp da, sổ tay, đồng hồ đeo tay,...